Mâm ngũ quả ngày Tết 2025

Vào dịp Tết Nguyên đán, mâm ngũ quả là một trong những vật phẩm không thể thiếu trên bàn thờ tổ tiên của mỗi gia đình người Việt. Sự sắp xếp tinh tế và đẹp mắt của năm loại trái cây đặc trưng không chỉ tạo nên một vẻ đẹp thẩm mỹ, mà còn mang đến những ý nghĩa tâm linh và mong ước về cuộc sống sung túc, hạnh phúc trong năm mới. Cùng Ăn Hạt Uống Lá tìm hiểu ngay về mâm ngũ quả ngày tết nhé!

Mâm ngũ quả là gì?

Mâm ngũ quả là một tập hợp năm loại trái cây tượng trưng, được bày trên bàn thờ tổ tiên vào dịp Tết Nguyên đán. Trái cây được lựa chọn thường có màu sắc tươi sáng, tượng trưng cho sự may mắn, sung túc và thịnh vượng.

Trong văn hóa Việt Nam, mâm ngũ quả không chỉ là một phần không thể thiếu trong nghi lễ Tết Nguyên đán mà còn là biểu tượng của sự kính trọng, tri ân tổ tiên và hy vọng vào một năm mới tràn đầy may mắn và thành công.

Nguồn gốc mâm ngũ quả là từ đâu?

Nguồn gốc của việc sắp xếp mâm ngũ quả vào ngày Tết xuất phát từ truyền thống văn hóa tâm linh của người Việt. Theo quan niệm dân gian, mâm ngũ quả không chỉ là biểu tượng cho sự phong phú, mà còn là cách để tri ân tổ tiên, những linh hồn đã qua đời và các vị thần linh.

Trong thời gian ngày Tết, mâm ngũ quả được sắp xếp trang trí trên bàn thờ gia tiên, bàn thờ thần linh hoặc bàn ăn để cầu mong cho một năm mới an lành, may mắn và thịnh vượng. Việc này cũng giúp tạo ra không khí ấm cúng, trang nghiêm và linh thiêng trong ngôi nhà, góp phần tạo nên bầu không khí đón chào năm mới tràn đầy niềm vui và hy vọng.

Từ nguồn gốc tâm linh và truyền thống đến ý nghĩa tượng trưng, mâm ngũ quả đã trở thành một biểu tượng văn hóa đặc trưng của người Việt trong dịp Tết Nguyên đán, thể hiện sự kính trọng, lòng thành kính và hy vọng vào một năm mới may mắn và hạnh phúc.

Ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết của từng miền

Mặc dù mang ý nghĩa chung là cầu mong may mắn và sung túc, nhưng mâm ngũ quả của từng miền Bắc, Trung, Nam lại có sự khác biệt về loại quả sử dụng và cách bày trí:

 Mâm ngũ quả miền Bắc

Ở miền Bắc thường bày mâm ngũ quả theo nguyên lý ngũ hành là sự hài hòa giữa vạn vật và thiên địa. Mâm ngũ quả cần phối theo 5 màu Kim (màu trắng), Mộc (màu xanh), Thủy (màu đen), Hỏa (màu đỏ), Thổ (màu vàng).

Việc sắp xếp màu sắc của từng loại quả xen kẽ nhau để tạo nên sự hài hòa, phong thủy cho ngày Tết. Dù không quá quan trọng về số lượng, mọi người vẫn chọn lựa cẩn thận các loại hoa quả để bày cúng theo ý nghĩa.

Trong mâm ngũ quả miền Bắc, thường sử dụng các loại quả:

• Chuối xanh: Tượng trưng cho phúc đức, sum vầy.
• Cam bưởi: Tượng trưng cho tài lộc, may mắn.
• Quả phật thủ: Tượng trưng được bình an, no ấm
• Đào: Tượng trưng cho thọ lâu, trường xuân.
• Quýt: Tượng trưng cho cát tường, như ý.
• Lê: Tượng trưng cho sự thịnh vượng, phúc lộc.
• Lựu: Tượng trưng cho sự thịnh vượng, đông con cháu

 Mâm ngũ quả miền Trung

Ở vùng miền Trung, nơi mà đời sống khó khăn, đất đai chật hẹp và thời tiết khắc nghiệt, người dân không quá quan trọng việc trang trí hay ý nghĩa của mâm ngũ quả trong ngày Tết. Quan trọng nhất là lòng thành tâm khi cúng kính tổ tiên. Do đó, mỗi gia đình có mâm ngũ quả riêng, không quan trọng loại hoa quả nào, quan trọng là chúng tươi ngon.

Trong mâm ngũ quả miền Trung, thường có những loại quả sau:

• Chuối tiêu hoặc chuối sứ: Tượng trưng cho sự sum vầy, ấm no.
• Thanh long: Tượng trưng cho sự gặp hội, báo hiệu năm mới tài lộc dồi dào.
• Dừa: Tượng trưng cho sung túc, đoàn viên.
• Đu đủ: Tượng trưng cho phát tài, phát lộc.
• Xoài: Tượng trưng cho thịnh vượng, may mắn.
• Sung: Tượng trưng cho đầy đủ, sung sướng.
• Mãng cầu: Tượng trưng cho sự sung túc, ấm no.

 Mâm ngũ quả miền Nam

Một mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Nam gồm mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài và sung thường được gọi là “cầu vừa đủ xài sung” hoặc “cầu sung vừa đủ xài”. Người ta thường tránh chọn trái có tên mang ý nghĩa xấu như chuối – chúi nhủi, cam – cam chịu, lê – lê lết, sầu riêng, bom (táo)… và không ưa trái có vị đắng, cay.

Trong mâm ngũ quả miền Nam, loại quả thường được sử dụng gồm:

• Cầu: Tượng trưng cho sum vầy, ấm áp.
• Dừa: Tượng trưng cho gắn kết, gia đình.
• Đu đủ: Tượng trưng cho phú quý, phúc lộc.
• Xoài: Tượng trưng cho tài lộc, giàu sang.
• Mẵng cầu: Tượng trưng cho sự no đủ, sung túc.

Sự giống và khác nhau của mâm ngũ quả 3 miền

Điểm giống nhau

• Đều có năm loại trái cây tượng trưng cho ngũ phúc.
• Mang ý nghĩa chung là cầu mong may mắn, sung túc và thịnh vượng.
• Được bày trên bàn thờ tổ tiên vào dịp Tết Nguyên đán.

Điểm khác nhau

• Loại trái cây sử dụng: Mâm ngũ quả ở miền Bắc thường sử dụng chuối, bưởi, đào, quýt, lê; miền Trung sử dụng dừa, đu đủ, xoài, sung, mãng cầu; miền Nam sử dụng cầu, dừa, đu đủ, xoài, mẵng cầu.
• Ý nghĩa tượng trưng: Mỗi miền có cách hiểu và tượng trưng cho từng loại quả khác nhau, phản ánh nét văn hóa đặc trưng của vùng đất đó.
• Cách bày trí: Mâm ngũ quả ở các miền cũng có sự khác biệt trong cách bày trí, từ cách xếp đặt đến việc chọn lọc trái cây.

Các cách bày mâm ngũ quả đẹp, gặp nhiều may mắn

Cách bày mâm ngũ quả 1

Chuẩn bị:

• 12 quả quýt
• 5 quả xoài
• 1 quả vú sữa
• 1 quả phật thủ
• 1 quả thanh long
• 1 quả lê
• 1 quả táo
• 8 quả ớt
• Quất

Cách thực hiện:

• Bước 1: Đặt quýt vào lòng dĩa.
• Bước 2: Đặt xen kẽ 1 quả xoài và 1 quả quýt trên thành dĩa.
• Bước 3: Đặt thanh long ở giữa, xung quanh là vú sữa, phật thủ, táo, 1 quả quýt và lê để thanh long đứng vững.
• Bước 4: Đặt ớt vào giữa xoài và quýt, trang trí quất vào khoảng trống.

Cách bày mâm ngũ quả 2

Chuẩn bị: 14 quýt, 1 dưa hấu, 1 lê, 1 phật thủ, 1 táo, 4 xoài, 1 vú sữa, 10 ớt, Quất.

Cách thực hiện:

• Bước 1: Đặt dưa hấu vào giữa dĩa, xếp quýt ở thành dĩa.
• Bước 2: Để giữ vững dưa hấu, đặt phật thủ và lê bên cạnh, xoài và quýt phía trước và sau.
• Bước 3: Đặt táo và vú sữa bên cạnh dưa hấu ở phía trên.
• Bước 4: Xếp ớt xung quanh dĩa giữa quýt và quất.

Cách bày mâm ngũ quả 3

Chuẩn bị: 1 chuối, 1 mãng cầu, 2 táo, 1 lê, 10 quýt, 2 vú sữa, 1 phật thủ, 1 thanh long, 2 xoài, ớt, quất

Cách thực hiện:

• Bước 1: Đặt nải chuối vào giữa dĩa.
• Bước 2: Xung quanh nải chuối, thêm 1 quả xoài, 2 quả vú sữa và 2 quả táo ở phía dưới.
• Bước 3: Bên cạnh nải chuối, đặt 2 quả quýt xếp chồng lên nhau ở mỗi bên.
• Bước 4: Ở mặt sau, đặt quả thanh long giữa nải chuối, xung quanh là quả xoài, phật thủ và lê, bày các quả quýt ở phía dưới.
• Bước 5: Phía sau, đặt quả mãng cầu, xung quanh là quả ớt và quất để trang trí.

Cách bày mâm ngũ quả 4

Chuẩn bị: 1 dưa hấu, 2 xoài, 1 quýt, 2 mãng cầu, 1 đu đủ, 1 dừa, 2 thơm

Cách thực hiện:

• Đầu tiên, bạn sắp xếp trái to để làm trụ và sau đó bố trí trái nhỏ xung quanh.
• Sau đó, bạn trang trí bằng các phụ kiện như quạt giấy, hoa trạng nguyên, lá kim tiền, cây treo và cố định bằng súng keo nhiệt.

Cách bày mâm ngũ quả 5

Chuẩn bị: 1 chuối, 1 bưởi, 1 dưa hấu, 1 dưa hoàng kim, 1 dứa, 1 thanh long, 1 đu đủ, 1 xoài, 2 mãng cầu, Quýt Thái

Cách thực hiện:

• Bước 1: Đặt bưởi giữa, nải chuối và đu đủ 2 bên.
• Bước 2: Đặt dưa hấu lên nải chuối, cố định bằng quýt, dưa hoàng kim.
• Bước 3: Mặt trước có xoài, thanh long, dưa hoàng kim.
• Bước 4: Phía sau là dứa và quýt. Trang trí quýt Thái sao cho đẹp.

Lưu ý cần tránh khi bày mâm ngũ quả ngày Tết

Để mâm ngũ quả đẹp và đúng ý nghĩa, hãy tránh những sai lầm sau đây:

Hiểu sai về ý nghĩa mâm ngũ quả, ý nghĩa từng quả

Nhiều người vẫn nhầm tưởng rằng mâm ngũ quả tượng trưng cho Ngũ Hành, nhưng thực tế, ý nghĩa của mâm ngũ quả không liên quan đến Ngũ Hành. Tùy vào quan niệm vùng miền, các loại quả bày trên mâm ngũ quả có thể mang những ngụ ý khác nhau, nhưng nhìn chung đều hướng đến ước mơ về tiền tài, may mắn, sum vầy.

Sai lầm khi chưng quá 5 quả

Theo truyền thống, mâm ngũ quả chỉ gồm 5 loại quả, tượng trưng cho ngũ phúc: Phú, Quý, Thọ, Khang, Ninh. Do đó, chưng quá 5 quả là một sai lầm phổ biến làm mất đi ý nghĩa vốn có của mâm ngũ quả.

Rửa quả sạch trước khi chưng

Tuyệt đối không nên rửa trái cây dưới nước trước khi chưng. Phần phấn tự nhiên trên bề mặt quả giúp bảo vệ trái cây tươi lâu hơn. Rửa sạch trước khi bày cũng sẽ làm trái cây nhanh hỏng, giảm độ thẩm mỹ.

Chọn sai số lượng quả

Số lượng quả trong mâm ngũ quả cũng rất quan trọng. Theo quan niệm dân gian, số quả lẻ tượng trưng cho sự sinh sôi, phát triển, còn số quả chẵn biểu thị sự viên mãn, đầy đủ. Do đó, nên chọn số lượng quả lẻ như 5, 7, 9, 11…

Chọn mua quả chín

Mâm ngũ quả nên được bày bằng những trái cây tươi, còn xanh và chưa quá chín. Trái cây chín sẽ nhanh hỏng, không đảm bảo được tính thẩm mỹ cho mâm quả ngày Tết.

Cách chọn các loại quả bày trong ngày Tết

Trong ngày Tết, việc chọn các loại quả bày trên bàn thờ và trong không gian sống là một phần quan trọng của nghi lễ truyền thống. Việc chọn quả cũng đòi hỏi sự cẩn trọng và tinh tế để mang lại may mắn và tài lộc cho gia đình.

Có rất nhiều loại trái cây có thể lựa chọn để bày mâm ngũ quả trong dịp Tết như: cam, bưởi, xoài, mãng cầu, dứa, chuối, dưa hấu, vải, lê, táo, đu đủ, hồng,.. Khi chọn quả bày trong ngày Tết, bạn nên chọn những quả tươi mới, không bị hỏng hoặc có dấu hiệu mục rữa. Ngoài ra, cũng nên chọn quả theo cặp hoặc số lẻ tùy theo quan điểm tín ngưỡng của gia đình.

Mâm ngũ quả ngày Tết không chỉ là để trang trí mà còn mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, thể hiện lòng thành kính và tri ân đối với tổ tiên và các vị thần linh. Chính vì vậy, việc chọn quả cũng cần được thực hiện một cách cẩn thận và chu đáo.

Một số hình ảnh về mâm ngũ quả đẹp

Sau đây là một số hình ảnh gợi ý về mâm ngũ ngày tết cho bạn tham khảo:

Mâm ngũ ngày Tết thường được sắp xếp đẹp mắt với nhiều loại trái cây, hoa quả và điểm thêm vài bông hoa để cúng tổ tiên và cầu mong cho một năm mới may mắn, phát đạt.

Trong mâm ngũ quả ngày Tết, việc sắp xếp táo và phật thủ có ý nghĩa rất quan trọng, gia chủ thường chọn những loại quả có màu sắc tươi sáng để mông cầu sự bình an và thịnh vượng cho gia đình.

Phật thủ hay thường được mọi gia đình lựa chọn sử dụng cho mâm ngũ quả vào dịp Tết để tượng trưng cho sự giàu sang, thịnh vượng và thành công trong công việc.

Ở miền nam, một số gia đình chọn dùng dưa hấu làm quả chưng chính trong mâm ngũ quả, vì họ tin rằng dưa hấu có màu đỏ tươi, tượng trưng cho sự may mắn, hạnh phúc và thành công. Ngoài ra, dưa hấu màu vàng còn biểu thị sự đoàn kết và hòa thuận trong gia đình.

Thông thường, mâm ngũ quả ngày Tết quả gồm 5 loại trái cây chính, thường là: quất, dừa, dứa, mãn cầu và xoài. Mỗi loại trái cây này đều mang ý nghĩa riêng biệt, tượng trưng cho sự giàu sang, phú quý, hạnh phúc, an khang và thịnh vượng.

Khi bày mâm ngũ quả, người ta thường sắp xếp các loại trái cây theo một cách cụ thể. Ví dụ quất thường được đặt ở hai bên mận, tượng trưng cho sự hạnh phúc và an lành. Bưởi và dừa thường được đặt ở hai bên mâm, tượng trưng cho sự sung túc và thịnh vượng. Cuối cùng, xoài thường được đặt ở phía sau mâm, tượng trưng cho sự thành công và phát triển.

Việc sắp xếp trang trí mâm ngũ quả trên bàn thờ gia tiên là cách giúp tạo ra không khí ấm cúng, trang nghiêm và linh thiêng trong ngôi nhà, góp phần tạo nên bầu không khí đón chào năm mới tràn đầy niềm vui và hy vọng.

Khi bày mâm ngũ quả, người ta còn thường kèm theo các vật phẩm khác như bánh chưng, bánh dày, hoa, đèn lồng, tiền xu… để tạo thêm không khí trang trọng và truyền thống cho không gian ngày Tết.

Từ nguồn gốc tâm linh và truyền thống đến ý nghĩa tượng trưng, mâm ngũ quả đã trở thành một biểu tượng văn hóa đặc trưng của người Việt trong dịp Tết Nguyên đán, thể hiện sự kính trọng, lòng thành kính và hy vọng vào một năm mới may mắn và hạnh phúc.

Việc bày mâm ngũ quả ngày Tết không chỉ là một nghi lễ truyền thống mà còn là cách thể hiện lòng thành kính và tri ân đối với tổ tiên, cầu mong cho một năm mới an lành, may mắn và thịnh vượng.

Bí quyết giữ trái cây tươi lâu trong ngày Tết

Chú ý khi chọn trái cây bày mâm ngũ quả

Mỗi loại trái cây đều có cách chọn khác nhau để đảm bảo tươi ngon và đẹp mắt, cụ thể:

Cách chọn cam, bưởi

Chọn những trái có màu sắc đẹp, hương thơm đặc trưng, vỏ nguyên vẹn không bị dập, nứt. Tránh những trái bị xanh hoặc quá chín.

Cách lựa chuối

Chọn những buồng chuối có quả nhỏ vừa, màu vàng tươi, không bị dập nát hay quá chín.

Cách chọn xoài, mãng cầu, đu đủ, hồng

• Xoài: Chọn những trái có màu vàng tươi đẹp, hơi hướng vào màu đỏ. Tránh những trái còn xanh hoặc quá chín, mềm nhão.
• Mãng cầu: Lựa chọn những trái có màu vàng tươi, quả tròn đều, không bị lổ chổ. Tránh chọn trái quá chín, mềm hoặc có màu xanh.
• Đu đủ: Chọn những trái có màu xanh tươi sáng, hạt nhỏ và đều. Tránh những trái quá to hoặc quá nhỏ, màu xanh đậm hoặc vàng quá chín.
• Quả hồng: Lựa chọn những trái có màu hồng đậm đẹp, mọng nước, tránh trái bị nhăn hoặc quá chín.

Cách lựa dưa hấu

Lựa chọn trái có màu vỏ đỏ đậm, mặt trái không bị vết sưng, hở. Tránh chọn những trái có vỏ xanh, mặt trái bị vết thâm.

Bí quyết để giữ trái cây tươi lâu

Để mâm ngũ quả luôn tươi mới và hấp dẫn trong suốt dịp Tết, bạn có thể áp dụng những bí quyết sau:

Dùng nước cốt chanh để làm tươi quả lê, táo

Trước khi bày mâm ngũ quả, bạn có thể ngâm trái lê, táo trong nước cốt chanh pha loãng để tránh bị oxy hóa và giữ cho trái cây luôn tươi mới.

Dùng muối để giữ dưa hấu tươi lâu

Sau khi rửa sạch dưa hấu, bạn có thể ngâm trái trong nước muối loãng khoảng 15-20 phút, sau đó để ráo và bày ra mâm. Muối sẽ giúp diệt khuẩn, ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn gây hỏng trái cây.

Dùng vôi để bôi lên cuống bưởi, cam, quýt

Trước khi bày mâm ngũ quả, bạn có thể bôi một ít vôi lên cuống của các loại quả như bưởi, cam, quýt để tránh bị thối và giữ cho quả luôn tươi ngon.

Kết luận

Qua bài viết này, hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về ý nghĩa của mâm ngũ quả ngày Tết và cách bày mâm ngũ quả sao cho đúng ý nghĩa và đẹp mắt. Đồng thời, việc chọn lựa và giữ gìn trái cây cũng đóng vai trò quan trọng để mâm ngũ quả luôn tươi mới và hấp dẫn. Chúc bạn có một cái Tết sum vầy, an lành bên gia đình và người thân yêu!